Misschien is het beter als……

Kwart voor acht in de morgen, het zonnetje schijnt, het is ongeveer 20 graden en er waait een koel briesje. Ik sta bij de bushalte, er fladdert een vlinder voorbij. De man naast mij schraapt zijn keel, ‘zuigt’ iets op vanuit zijn neus en gorgelt het laatste restje ontbijt omhoog en spuugt het naast me op de grond. Het verkeer raast voorbij, auto’s en scooters toeteren voordurend, fietsbellen rinkelen. Een normale doordeweekse ochtend in Shenzhen.

Die ochtend heb ik twee klassen, de rest van de dag tijd zit ik op kantoor. Om kwart voor twaalf loop ik naar de kantine. Er staan grote platte metalen bakken met groente, vis, vlees en rijst. Ik heb trek en schep veel groente en rijst op. Ik zoek een plekje tussen de andere vrouwen, direct wordt er een blik op mijn bord geworden. “Waarom eet je geen soep? Wat ligt er weinig op je bord. Er ligt alleen maar groente op je bord, waarom geen vlees of vis?” “Ik ben vegetariër.” “Ooh, dat is heel gezond.” Schuin tegenover me zit een oudere lerares, die de opmerking maakte over de hoeveelheid eten op mijn bord. Ik werp op mijn beurt ook even een blik op haar bord, om te vergelijken of ik echt zo weinig heb opgeschept. Ik vind het zelf wel meevallen. Tegenover mij staan twee soepkommen, maar er zit niemand. Cindy (de andere kunst docente)komt aan de andere kant van de tafel schuin tegenover me zitten. Ze zegt dat ze geen trek heeft, maar haar bord ligt wel behoorlijk vol. Dan komt er toch iemand tegenover me zitten, ook een wat oudere lerares. Haar bord ligt ook vol, met vis, vlees, groente en rijst. Iedereen eet rustig z’n bord leeg. Vis en vlees wordt hier in Shenzhen in zijn geheel in stukken gehakt (daar zijn die grote hakmessen voor). Men neme een geroosterde kip en die wordt in zijn geheel in mootjes gehakt. Ook de vis wordt in grote stukken aangeprezen op de bakken, met ogen, graten en alles erop en eraan.

De vrouw tegenover mij geniet van haar vis, totdat er een paar graten in haar keel belanden. Ze begint te schrapen en te gorgelen. Ik schrik en denk dat ze stikt in die graten en kijk om me heen of iemand haar te hulp schiet, maar niemand kijkt op of om. Ze drukt met haar vinger op haar keel/ slokdarm en spuugt dan een graat uit, maar er zit nog meer, ze blijft schrapen en ik kijk nog steeds een beetje verschrikt, maar uiteindelijk spuugt ze ook de andere twee graten op haar bord. (Kinderliedje: Advocaatje ging op reis, stokvis kreeg hij bij ’t ontbijt, graatje stak hem in zijn keel, maar de dokter kwam te laat, zo stierf onze advocaat.) Daarom eet ik dus geen vis met graten.

Dan komt Eric. Eric vind het eten in de kantine niet zo lekker, soms gaat hij verderop in de straat wat eten halen. Eric heeft een beetje rijst en een klein bergje sperziebonen op zijn bord liggen. De vrouw schuin tegenover mij begint weer te lachen.

Na het eten breng ik mijn bord naar de wasruimte. Ik keer terug naar de tafel om mijn 1,5 liter plastic fles mineraalwater te pakken. Soms is het wel lekker om een heet pepertje weg te spoelen met water. Ik wil weglopen en zie mijn leidinggevende verschrikt naar mij kijken, haar adem ingehouden. Het is een heel subtiele reactie van haar, maar ik zie dat er iets mis is. “Margon, misschien is het beter dat je uit een mok gaat drinken.” Ik stem direct toe. Normaal gesproken zou ik eigenwijs reageren en zeggen dat het me niets uitmaakt om uit een fles te drinken. Nu denk ik, ‘Ach, ik kan best een mok aanschaffen, dan kan ik ook lekker thee drinken op kantoor. Ze hebben hier namelijk overal heet water kraantjes, dus dan tap ik daar wat water uit voor de thee. In de supermarkt hebben ook mooie hard plastic flessen met een zeefje erin, daarin kun je thee met losse theeblaadjes zetten.

Een paar dagen later zie ik Heleen met een fles water in de kantine lopen. Dou (collega uit mijn kantoor) schrikt op dezelfde manier als mijn leidinggevende. Ook haar reactie is heel subtiel, toch merk ik ook hier weer dat het echt niet wordt geaccepteerd dat we uit een 1,5 liter fles gaan drinken. Ze maakt exact dezelfde opmerking als mijn leidinggevende. “Heleen, misschien is het beter als je uit een mok gaat drinken.”

Heleen, vraagt aan mij wat er aan de hand is. Ik vertaal het met de woorden “het staat niet elegant om uit een fles te drinken” (al weet ik natuurlijk niet zeker of dat de reden is). Heleen reageert, zoals ik normaal ook gereageerd zou hebben, ze zegt tegen Dou “Het maakt mij niet uit om uit de fles te drinken” Hihi, Ik ben benieuwd hoe vaak zij die opmerking nog gaat krijgen.

Ik ben één keer gaan ontbijten op school. Ik zou in principe elke ochtend kunnen aanschuiven aan het ontbijt op school, maar ik geniet ’s ochtends zo van de rust en mijn kopje thee thuis op de bank. Op school hadden ze noodles, broodjes, cakejes en gekookte eieren. Ik had een cakeje ter grote van een muffin op mijn dienblad gelegd. Hoe eet je zo’n cakeje met stokjes. Nou in ieder geval niet met je handen. Eten pak je hier nooit vast met je handen, dat wordt hier gezien als vies (niet het eten, maar de handen zijn vies. Ik pakte mijn cakeje wel vast met mijn handen. Naast mij zat Cindy, ze hield haar adem in toen ze dat zag. Ook deze reactie was weer heel subtiel, ze maakte er geen geluid bij, maar ik merkte direct dat er iets mis was. Ik legde het cakeje terug en liep naar de bestekbak. Er lag één vork (tussen vele lepels), ik pakte een lepel (geen idee waarom ik dat deed). Maar dat cakeje kon ik ook niet eten met die lepel. Dan even snel een blik werpen op mijn collega’s, hoe eten zij hun cakejes en brood. Aha, je prikt je eetstokje er gewoon in. Ik heb een keer gehoord dat je in Japan je eetstokje niet in je eten mag prikken, maar hier mag dat dus wel. Mijn collega’s waren al uitgegeten en gingen weg. Ik had nog een gekookt ei liggen en vroeg me af hoe zij dat ei zouden pellen, zonder het aan te raken met hun handen, maar ik zat al vol van het eten, ik had teveel opgeschept. Ik heb het ei meegenomen naar kantoor en daar later gewoon met mijn handen gepeld.